Wiedzieliście, że ponad 2 tysiące godzin rocznie spędzamy w pracy? Tak wynika z danych przedstawionych przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD. To dużo, ważne jest więc, by w tym czasie zadbać o swój komfort, zwłaszcza jeżeli 1/3 doby spędzamy w pozycji siedzącej, ze wzrokiem wbitym w ekran komputera. A czasami i dwa.
Środowisko pracy ma znaczący wpływ nie tylko na jej jakość, ale i na nasze zdrowie. Jak to zrobić, by praca nie oddziaływała negatywnie na nasz organizm? Postaramy się przybliżyć temat i zdradzimy, w jaki sposób zadbać o ergonomię pracy przy komputerze i na co zwrócić uwagę.
Co to jest ergonomia?
Termin ergonomia został zdefiniowany przez prof. Wojciecha Jastrzębowskiego w XIX wieku, natomiast rozwój tej dziedziny wiedzy w jej współczesnym rozumieniu rozpoczął się w Polsce na przełomie lat 50./60. minionego stulecia.
Można powiedzieć, że ergonomia to taka trochę nauka o komforcie pracy, która zajmuje się dostosowaniem warunków pracy do możliwości oraz zdolności psychofizycznych człowieka. Jej nadrzędnym celem jest optymalne dopasowanie narzędzi pracy, urządzeń, czy technologii do naszych potrzeb i wymagań fizjologicznych, psychologicznych oraz społecznych.
Z powyższego jednoznacznie wynika, że z ergonomią i jej zasadami powinniśmy się dobrze zapoznać, bowiem wpływa one na nasze codzienne funkcjonowanie. Każdy pracodawca powinien pamiętać o tym, że oddziałuje nie tylko na samopoczucie pracowników, ale także na ich efektywność pracy. Dlatego tak ważne jest zapewnienie odpowiednich stanowisk pracy.
Ergonomiczne stanowisko pracy - czyli jakie?
Obecnie komputery stały się nieodłącznym elementem naszej pracy i spędzamy przed nimi znacznie więcej czasu niż jeszcze kilka lat temu. Samo pozostawanie w pozycji siedzącej w miejscu pracy przez wiele godzin stwarza zagrożenie dla zdrowia. Aby zapobiec temu negatywnemu oddziaływaniu, powinniśmy przestrzegać określonych zasad, według których powinno zostać stworzone ergonomiczne stanowisko pracy.
Kluczowe jest przyjmowanie naturalnej postawy w trakcie wielogodzinnej pracy przed komputerem. To chroni przed zwyrodnieniami i występowaniem wielu dolegliwości m.in.: skurczy mięśni czy bólu.
Idealne stanowisko pracy powinno składać się m.in. z: wygodnego krzesła, obszernego biurka, podnóżka stanowiącego ochronę dla kolan oraz odpowiedniego oświetlenia zmniejszającego obciążenie oczu.
Dbając o ergonomię pracy przy komputerze, należy zwrócić szczególną uwagę na kilka kwestii:
- biurko
Odpowiednio wystandaryzowane, którego blat powinien znajdować się na wysokości łokci lub nieco poniżej. - monitor i podstawka
Górna krawędź ekranu powinna znajdować się na wysokości linii wzroku. Sam ekran należy lekko odchylić do tyłu. W tej pozycji oczy lepiej odbierają obrazy i zmniejsza się ból szyi i karku. - klawiatura i myszka
Ułożona powinna być w taki sposób, żeby całe łokcie znajdowały się na blacie biurka i możliwe było bezwzrokowe pisanie. W przypadku pracy z myszką należy unikać statycznej, nienaturalnej pozycji czy skręcania nadgarstka. Pomocna może być tutaj tak zwana myszka wertykalna, która umożliwia utrzymywanie bardziej naturalnej pozycji dłoni. - krzesło
Koniecznie regulowane, najlepiej obrotowe, z możliwością odchylenia do tyłu o co najmniej 15 stopni, w którym kąt między oparciem a siedziskiem na poziomie miednicy musi być mniejszy niż 90 stopni - podnóżek
Korzysta się z niego w przypadku braku regulacji wysokości biurka i szczególnie polecany jest dla osób niższych.
Każde ze stanowisk pracy powinno zawierać wymienione elementy. Odpowiednie, ergonomiczne stanowisko pracy przy komputerze pokazuje poniższy rysunek.
Źródło – materiały szkoleniowe Comarch
Pamiętajmy także o właściwym doświetleniu miejsca pracy oraz robieniu krótkich przerw. Zgodnie z obowiązującymi wymogami poziom natężenia oświetlenia powinien wynosić co najmniej 500 lx, a źródło światła powinno znajdować się nad biurkiem w odległości minimum 30 cm od naszych oczu.
Praca na siedząco męczy. Pozostając w jednej pozycji przez długi okres, obciążamy stale te same partie mięśni, podczas gdy inne w ogóle nie pracują. Na każdą godzinę pracy potrzebujemy około 5 minut przerwy. Nie należy jednak odpoczywać w pozycji siedzącej tylko trochę się poruszać, dać odpocząć oczom, ciału oraz „przewietrzyć” głowę. Nie zapominajmy o tej zasadzie, bo nic nie jest ważniejsze niż zdrowie pracowników. W wolnej chwili możemy chociażby posłuchać jednego z TOP 5 podcastów dla programisty.
Ryzyko związane z pracą przy komputerze, czyli co nam grozi, gdy nie przestrzegamy zasad ergonomii w miejscu pracy
Wydawać by się mogło, że powyższe kwestie nie są znaczące. Nic bardziej mylnego, brak bowiem stosowania zasad ergonomii podczas pracy przy komputerze może skutkować wieloma negatywnymi dolegliwościami, a nawet schorzeniami. Do najczęstszych zaliczamy:
- zawroty i bóle głowy spowodowane przeciążeniem oczu
- Syndrom Sicca, czyli zauważalne zmniejszenie częstotliwości mrugania spowodowane przez długotrwały kontakt z monitorem
- zaburzenia widzenia wywołane częstymi zmianami ogniskowej
- CumulativeTrauma Disorders CTD to inaczej psychiczne i fizyczne urazy, występujące w stałym miejscu, a wywołane biomechanicznym działaniem na daną cześć ciała (plecy, ręce, kark, nadgarstki)
- usztywnienie mięśni na skutek przyjmowania nieprawidłowej pozycji ciała
- dolegliwości układu szkieletowo-mięśniowego, które mogą prowadzić do poważnych stanów zwyrodnieniowych w rejonie szyjno-barkowym, palcach i nadgarstkach, okolicach ud, krzyża
- zespół cieśni nadgarstka w wyniku nieprawidłowego ułożenia rąk podczas korzystania z klawiatury i myszki
- Repetitive Strain-Injury Syndrom (RSI), czyli zespół urazów wywołanych jednostronnym, chronicznym przeciążaniem kończyn górnych na odcinku dłoń -bark
- zaburzenia krążenia w kończynach dolnych.
Ergonomia stanowisk pracy
Dla własnego zdrowia i dobrego samopoczucia pracujmy w taki sposób, by realizować zadania zawodowe jak najmniejszym nakładem sił. Szukajmy efektywnych metod działania, minimalizujmy zmęczenie, które sprawia, że pracujemy wolniej i zaczynamy popełniać błędy. Pracujmy więc komfortowo i pamiętajmy, że jednym z kluczowych czynników jest ergonomia stanowiska pracy. I nie zapominajcie o urlopie! Zajrzyjcie na nasz artykuł "5 oznak świadczących o tym, że przydałby Ci się urlop".