Era sztucznej inteligencji (AI) już nadeszła i wpływa na wiele aspektów naszego życia. Zmienia sposób, w jaki pracujemy, rozwiązujemy problemy, a także organizujemy procesy biznesowe. Jednak pomimo niekwestionowanych korzyści płynących z automatyzacji i wykorzystania technologii opartych na AI, pojawiają się pytania: Co dalej? Jakie umiejętności będą kluczowe w erze AI, by móc efektywnie w niej funkcjonować? W tym artykule spróbujemy odpowiedzieć na te pytania i wskazać, jakie kompetencje będą pożądane na rynku pracy w erze sztucznej inteligencji.
Badanie "Wpływ trendów rozwojowych nowych technologii na potrzeby kompetencyjne sektora IT" wykazało, że aż 85 procent respondentów uważa, że związek z rozwojem SI będzie wymagał zdobywania nowych kompetencji. Również 72 procent uważa, że wzrost zapotrzebowania na nowe kwalifikacje będzie wynikać z automatyzacji procesów biznesowych – cytuje Bankier.pl. Wśród kompetencji, które staną się potrzebne w związku z rozwojem SI, respondenci najczęściej wskazywali na Machine learning (68%), język Python (61%) oraz doświadczenie w pracy z bibliotekami Data Science i SI (56 %).[1]
Umiejętności techniczne
Wraz z dynamicznym rozwojem sztucznej inteligencji i jej coraz szerszym zastosowaniem w biznesie oraz codziennym życiu, rośnie zapotrzebowanie na specjalistów posiadających odpowiednie kompetencje twarde.
1. Znajomość technologii AI
• Programowanie – Python, R, Java czy C++ to języki, które już teraz dominują w tworzeniu algorytmów sztucznej inteligencji. Zwiększy się zatem zapotrzebowanie na osoby, które będą umiały pisać kod czy budować aplikacje z wykorzystaniem AI. Ponadto TensorFlow, PyTorch czy Keras to biblioteki do uczenia maszynowego, których znajomość na pewno przyda się w przyszłości.
• Praca z danymi, czyli głównie ich analiza, przetwarzanie i interpretacja. Znajomość narzędzi takich jak SQL, Hadoop, Spark, oraz technik analitycznych, jak analiza predykcyjna, będzie coraz bardziej pożądana. Analiza danych pozwala na wyciąganie kluczowych wniosków z dużych zbiorów informacji, co ma bezpośredni wpływ na podejmowanie decyzji biznesowych i optymalizację procesów.
2. Automatyzacja procesów
• Znajomość narzędzi RPA (Robotic Process Automation) – programy takie jak UiPath, Automation Anywhere czy Blue Prism pozwalają na automatyzację procesów biznesowych. Umiejętność obsługi takich narzędzi będzie coraz bardziej poszukiwana w wielu branżach.
3. Cyberbezpieczeństwo
• Według amerykańskiej firmy badawczo-konsultingowej Gartner, do 2025 roku większość dużych firm wdroży zaawansowane systemy ochrony danych i będzie potrzebować specjalistów ds. cyberbezpieczeństwa. Najważniejsze będą umiejętności ochrony prywatności, znajomość przepisów o danych osobowych (np. RODO) oraz reagowania na cyberataki.
Umiejętności miękkie i hybrydowe
Obok umiejętności technicznych równie ważne, przy znalezieniu wymarzonej pracy w erze AI, będą zdolności komunikacyjne, umiejętność pracy zespołowej, krytyczne myślenie oraz kompetencje związane z zarządzaniem emocjami.
– Obserwuję pewną zmianę. Skoro AI może nam pomóc w zadaniach codziennych, w programowaniu i uczeniu się, gdzie poznawanie nowych języków programowania przy użyciu AI jest dużo szybsze i prostsze, to należy zwrócić większą uwagę na umiejętności miękkie, których AI nam nie zastąpi i nas nie nauczy. Doświadczenie w pracy z wielokulturowym zespołem, podejmowanie i przejawianie inicjatywy czy kreatywność to cechy i doświadczenia, które będą coraz bardziej w cenie – komentuje Maria Wróblewska, dyrektor zespołu ds. sztucznej inteligencji w Comarch.
Kreatywność i innowacyjność nie zostaną zastąpione przez AI. Maszyny mogą analizować dane i podejmować decyzje, ale to ludzie będą musieli wykorzystywać tę wiedzę w innowacyjny sposób, by tworzyć nowe produkty, usługi i rozwiązania. Bardzo ważne będą wyżej wspomniane zdolności interpersonalne, ponieważ nadal będziemy musieli utrzymywać relacje ze współpracownikami i klientami, zarządzać zespołami, a także rozwiązywać konflikty.
Ważnymi umiejętnościami w erze AI będą również adaptacyjność i ciągłe pogłębianie wiedzy. Rozwój technologii wymusi na nas zdobywanie nowych kwalifikacji i podnoszenie swoich kompetencji w innych dziedzinach niż dotychczas. Ważna jest zatem otwartość na zmiany i chęć do ciągłego zdobywania wiedzy. Jeśli chcemy pozostać konkurencyjni na rynku pracy, to powinniśmy inwestować w samorozwój, angażując się w kursy online, uczestnicząc w konferencjach branżowych oraz śledząc nowinki technologiczne i badania naukowe.
Co więcej, miejsca pracy stają się coraz bardziej zróżnicowane i inkluzywne. W związku z tym pracownicy muszą rozwijać umiejętność rozumienia, szanowania i akceptowania osób o odmiennych perspektywach, doświadczeniach czy pochodzeniu. Taka postawa nie tylko pozytywnie wpływa na atmosferę w zespole, ale także przekłada się na jakość codziennej pracy, lepiej odpowiadając na potrzeby zróżnicowanych klientów. Dlatego właśnie należy dbać i rozwijać nie tylko inteligencję emocjonalną, ale i kulturową.
– Poszukiwanie wiedzy i ciągły rozwój to moje numero uno, ale nadal czytanie czy słuchanie ze zrozumieniem to kluczowa kompetencja. Umiejętność komunikacji z komputerem, ze sztuczną inteligencją i wyłuskanie istotnej dla nas wiedzy nie jest tak proste, jak może się wydawać. Poprawne i efektywne pisanie promptów, szukanie modelu, który nam najbardziej odpowiada, specjalizacja modeli – to wszystko będzie mieć znaczenie – mówi nam ponownie Maria Wróblewska.
Kompetencje hybrydowe to na przykład połączenie wiedzy technicznej z biznesową. Możemy posiadać wiedzę specjalistyczną, ale bez umiejętności wprowadzenia jej w życie czy podzielenia się nią z innymi, będzie ona bezwartościowa dla naszej organizacji. Umiejętność łączenia technologii i biznesu stanie się jednym z kluczowych atutów na rynku pracy. Specjaliści będą musieli znać podstawowe zasady działania algorytmów oraz wiedzieć, jak je zastosować w praktyce, aby przynosiły realną wartość dla organizacji.
Ponadto, by skutecznie wykorzystać AI w firmach, trzeba umieć wdrażać rozwiązania, które usprawnią działania i poprawią efektywność. Może to być automatyzacja powtarzalnych zadań, ulepszenie obsługi klienta czy tworzenie dokładniejszych prognoz. Ważne jest także planowanie i zarządzanie projektami AI tak, by odpowiadały na potrzeby biznesu, a jednocześnie minimalizowały ryzyko związane z technologią.
Jak praktycznie rozwijać kompetencje współpracy z AI?
Poniżej przedstawiamy krótkie metody na to, jak współpracować z AI (na przykład z Chatem GPT).
Świadome promptowanie to klucz do skutecznej pracy z AI. Polega na testowaniu różnych sposobów zadawania pytań i sprawdzaniu wyników. Osoby, które stosują tę metodę, często zapisują swoje najlepsze zapytania i analizują, co poszło nie tak, gdy coś się nie udało. Badania pokazują, że ci, którzy regularnie dokumentują i analizują swoje interakcje z AI, osiągają aż o 82% lepsze rezultaty w korzystaniu z tej technologii.
Protokół iteracyjnego udoskonalania to ważna metoda pracy z AI. Polega na tym, by nie oczekiwać perfekcyjnych wyników od razu, lecz traktować interakcję z AI jako proces ciągłych poprawek. Każda odpowiedź AI staje się podstawą do stworzenia lepszego, bardziej precyzyjnego zapytania. Dzięki temu podejściu jakość końcowych wyników może wzrosnąć nawet o 60%. Systematyczne eksperymentowanie z AI to klucz do sukcesu.
Warto zaczynać od prostych projektów i stopniowo zwiększać ich trudność, analizować wyniki oraz dokumentować sprawdzone metody współpracy. Takie podejście pozwala lepiej rozumieć możliwości AI, unikać błędów i efektywniej wykorzystywać sztuczną inteligencję w pracy.[2]
Zawody przyszłości w erze AI
Pracodawcy już rozumieją, że potrzebują specjalistów, którzy nie tylko posiadają wiedzę technologiczną, ale także potrafią dostrzegać potencjał i zastosowanie technologii w biznesie. W przyszłości AI wymusi powstanie nowych zawodów na rynku pracy, nie tylko w branży technologicznej.
-AI wpływa lub wkrótce wpłynie na wszystkie zawody i obszary naszego życia. Programiści oraz osoby związane ze światem IT odczuwają to już teraz, ale za chwilę ten boom rozszerzy się, ponieważ wciąż odkrywamy nowe zastosowania AI. Potrzebni będą prawnicy specjalizujący się w zagadnieniach etycznych i prawach autorskich oraz osoby odpowiedzialne za wdrożenie i zarządzanie sztuczną inteligencją w organizacjach nieprzyzwyczajonych do digitalizacji. Duże znaczenie będą miały zawody działające na styku technologii i biznesu, takie jak stratedzy, product managerowie, specjaliści ds. zabezpieczeń czy specjaliści ds. zarządzania danymi i wiedzą – zauważa Maria Wróblewska.
[3]
Ważną rolę będzie odgrywać również etyka. Poszukiwani będą specjaliści ds. etyki w AI, projektanci interakcji człowiek–AI, trenerzy SI czy opiekunowie i moderatorzy SI. Specjalista ds. bezpieczeństwa AI zajmie się ochroną danych wykorzystywanych przez sztuczną inteligencję, monitorowaniem ryzyk związanych z jej wdrażaniem oraz wprowadzaniem zabezpieczeń chroniących systemy AI i dane przed nieautoryzowanym dostępem. Istotnym zawodem będzie również specjalista ds. integracji AI – osoba odpowiedzialna za wdrażanie systemów sztucznej inteligencji w organizacjach, łączenie nowych technologii ze starszymi systemami oraz ułatwianie tego procesu.
AI otworzy nowe możliwości w wyborze ścieżki kariery.
Podsumowanie
Rynek pracy w 2030 roku będzie wymagał połączenia kompetencji cyfrowych, znajomości sztucznej inteligencji, elastyczności oraz rozwiniętych umiejętności interpersonalnych. Przyszłość pracy nie będzie dotyczyć wyłącznie technologii, ale także umiejętności zarządzania emocjami, efektywnej komunikacji i szybkiej adaptacji do nowych wyzwań. Osoby, które już teraz zaczną rozwijać te kompetencje, zyskają przewagę na rynku pracy i będą lepiej przygotowane na zmieniające się wymagania zawodowe. AI nie powinna być traktowana jako wróg pracowników, lecz jako znacząca pomoc i ułatwienie codziennych zadań.
[1] https://www.mycompanypolska.pl/artykul/ai-kreuje-nowe-wymagania-na-rynku-pracy:-jakie-kompetencje-beda-potrzebne/12958
[2] https://eitt.pl/baza-wiedzy/inteligencja-kolektywna-w-erze-ai-dlaczego-umiejetnosc-wspolpracy-czlowiek-maszyna-zdecyduje-o-twojej-wartosci-na-rynku-pracy/#jak-praktycznie-przygotowac-sie-na-nadchodzace-zmiany-w-wspolpracy-z-ai
[3] https://youniversity.be/blog/kompetencje-przyszlosci-w-dobie-ai/#:~:text=Rynek%20pracy%20%E2%80%93%20najbardziej%20po%C5%BC%C4%85dane%20kompetencje,-Jak%20wynika%20z&text=Zgodnie%20z%20wnioskami%20ekspert%C3%B3w%2C%20najbardziej,obszarze%20AI%20i%20Big%20Data