Słowo „feedback” przeniknęło już na dobre do polskiego slangu biznesowego. Otrzymujesz feedback po rozmowie rekrutacyjnej, potem po okresie próbnym i wreszcie, już w trakcie zatrudnienia, na rozmowach podsumowujących rok czy półrocze Twojej pracy. Jak się zazwyczaj czujesz otrzymując informację zwrotną? Prawda jest taka, że większość z nas nie przepada za byciem ocenianym. Wg jednej z ankiet ponad połowa badanych uważa otrzymane oceny za nieprawdziwe bądź nierzetelne, a ponad 1/4 twierdzi, że jest to najgorsza część ich zawodowego życia. Oczywiście chodzi tu raczej o te mniej pochlebne opinie, bo z pochwałami na pewno radzisz sobie całkiem dobrze.
Dlaczego przyjmowanie opinii od innych na temat Twojej pracy jest takie trudne? Ponieważ całość procesu wzmaga poczucie napięcia, które wytwarza się pomiędzy dwoma ludzkimi potrzebami: uczenia i rozwoju oraz bezwarunkowej akceptacji. Krytyka osoby postronnej może dotknąć Cię w trzech wymiarach:
Czujnik prawdy: Czujesz się skrzywdzony, ponieważ uważasz że wystawiona ocena jest nietrafiona i nieprawdziwa. Tak po prostu.
Czujnik relacji: W tym wypadku „uruchomienie” czujnika zależne jest od osoby wyrażającej opinię. Trudno jest Ci oddzielić emocje związane z samą treścią przekazu od jego nadawcy.
Czujnik tożsamości: Zależy od Twojego stosunku do samego siebie. Jeśli krytyka (słuszna, bądź nie) zaburzy Twoje poczucie tożsamości, z pewnością nie wyciągniesz z niej nic pozytywnego, spowoduje jedynie rozdrażnienie lub spadek motywacji.
Jak przekuwać krytykę w sukces?
Wszystkie te odruchy są naturalne, można jednak nauczyć się je kontrolować w taki sposób, aby nauczyć się spoglądać obiektywnie na opinie innych i wyciągać z nich tylko to, co pomoże w dalszym rozwoju Twojej kariery. Poniżej 6 rad, które możesz wykorzystać.
- Poznaj swoje skłonności. Jeśli pochylisz się na chwilę nad całym procesem otrzymywania krytyki w swoim życiu zawodowym i prywatnym, z pewnością dostrzeżesz że przebiega to według jakiegoś wzorca. Być może z natury przyjmujesz postawę agresywną lub uległą? A może w pierwszej chwili odrzucasz od siebie wszystko co usłyszałeś, by po czasie i głębszym zastanowieniu przyznać krytykującemu rację? Warto poświęcić kilka minut na takie przemyślenia, bo mogą się one okazać niezwykle cenną wiedzą na drodze do uporządkowania Twoich reakcji, a w konsekwencji – umiejętności oddzielenia reakcji obiektywnych od przesadnie emocjonalnych.
- Oddziel komunikat od nadawcy. Jeśli krytyka jest konstruktywna, nie powinno mieć dla Ciebie znaczenia z czyich ust wypływa. Pamiętaj, że czasem wartościowe uwagi możesz wycisnąć nawet ze słów najbardziej nielubianej koleżanki. Postaraj się po usłyszeniu gorzkich słów wziąć kilka głębokich oddechów, odpędzić złe myśli i wrócić do nich dopiero gdy emocje opadną
- Przeprocesuj przekaz. Nie zawsze od razu masz świadomość czy otrzymana informacja jest wartościowa czy nie. Daj sobie chwilę na zastanowienie i ocenę jej istotności. Jeśli uważasz to za potrzebne, zapytaj nadawcę komunikatu, co dokładnie miał na myśli i czy ma dla Ciebie jakieś wskazówki.
- Pytaj o opinię innych. Feedback będzie miał mniejszą siłę rażenia, jeśli sam o niego poprosisz. Nie musisz czekać na doroczne spotkanie z przełożonym. Zapytaj czasem sam z siebie o jedną rzecz, którą mógłbyś poprawić w swojej codziennej pracy. Będziesz zaskoczony jak wiele pozytywnych wniosków uda Ci się wyciągnąć z takich rozmów. Z badań wynika, że osoby które same proszę o opinię, są ostatecznie dużo wyżej oceniane jako pracownicy.
- Eksperymentuj. Jeśli nadal zdarzać Ci się będą chwile zawahania nad istotnością usłyszanej uwagi, nie broń się przed eksperymentowaniem. Przemyśl możliwe ryzyko i szanse i jeśli pierwsze jest niewielkie – wprowadź w życie usłyszaną sugestię. Tak po prostu, dla testu. Jeśli okaże się pomocna, świetnie. Jeśli nie, możesz uznać eksperyment za zakończony i zwyczajnie puścić ją w niepamięć.
- Pamiętaj, że chodzi o Twój rozwój. Niektóre feedbacki mają charakter wartościujący, a niektóre instruktażowy. Dla rozwoju w środowisku zawodowym potrzebujemy obu rodzajów. Jeśli doszedłeś już do momentu, w którym potrafisz każdą krytykę przekuć w możliwość rozwoju, możesz to traktować jako ogromny sukces.
Przyjmowanie krytyki jest trudne dla każdego, bez względu na staż pracy czy stanowisko. Są oczywiście osoby, które znoszą to nieco lepiej i warto pracować nad sobą by stać się właśnie taką osobą. Nie zapominaj jednak, że największym motorem własnego rozwoju jesteś Ty sam.
O tym, jak krytykować konstruktywnie przeczytasz w innym wpisie >>